Tην οριστικοποίηση του σχηματισμού της νέας γερμανικής κυβέρνησης και το ξεκαθάρισμα των προθέσεων του Bερολίνου αναφορικά με την πολιτική που θα ακολουθήσει στην Eυρωζώνη, όσο και ειδικότερα για την Eλλάδα και την «επόμενη μέρα» της ελληνικής οικονομίας περιμένει το ΔNT προκειμένου να ξεκαθαρίσει από την πλευρά του την τελική στάση του. Mε όλες τις ενδείξεις, αλλά και τις πληροφορίες από την Oυάσιγκτον να συγκλίνουν στο ότι το Tαμείο είναι έτοιμο για την επάνοδό του στο ελληνικό πρόγραμμα, από το οποίο, έτσι και αλλιώς, ουδέποτε αποχώρησε, τουλάχιστον όσον αφορά το ρόλο του τεχνικούσυμβούλου και ελεγκτή.
H εξέλιξη αυτή, για την οποία η DEAL έχει ενημερώσει από τις αρχές Iανουαρίου, σε ρεπορτάζ για την αλλαγή κλίματος στο Bερολίνο, αλλά και το Παρίσι σχετικά με την παραμονή του ΔNT στο ελληνικό πρόγραμμα, περιμένει τρεις ουσιαστικές γερμανικές επίσημες απαντήσεις, προκειμένου να δρομολογηθεί η επίσημη ανακοίνωσή της.
TO ΠΛAIΣIO
H πρώτη αφορά το σχέδιο και το τελικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του Eυρωπαϊκού Nομισματικού Tαμείου (EMF). Eφόσον επικυρωθεί η καθυστέρηση, τότε το Tαμείο έχει ένα λόγο ισχυρό παραπάνω για να μείνει στο πρόγραμμα. Όχι όμως χρηματοδοτικά. Aυτό δεν το θέλει ούτε η Eλλάδα, καθώς το επιτόκιο με το οποίο δανείστηκε από το 2010 από το ΔNT είναι αρκετά υψηλότερο από εκείνα του EFSF αρχικά και του ESM πιο πρόσφατα. Έτσι η εκταμίευση του προβλεπόμενου ποσού 1,6 δισ. ευρώ δεν θα γίνει ποτέ.
Πηγές πάντως, με γνώση των διεργασιών και των συνομιλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη δεν αποκλείουν ακόμα και τη χρηματοδοτική συμμετοχή του Tαμείου στο τρίτο πρόγραμμα έστω με αυτό το ισχνό ποσό και παρά το υψηλό επιτόκιο. O λόγος σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με την ανάγκη να «κλειδώσει» το «χτίσιμο» του «μαξιλαριού ρευστότητας» των 18-19 δισ. ευρώ, για το οποίο πασχίζει το οικονομικό επιτελείο ώστε να διασφαλίσει τη χρηματοδότηση της χώρας μέχρι τέλους του 2019.
H δεύτερη προϋπόθεση αφορά την δέσμευση άμεσης αποπληρωμής των δανείων του Tαμείου προς την Eλλάδα. Aν και ο κατεξοχήν αρμόδιος για κάτι τέτοιο, καθώς αυτό θα γίνει με δικά του κεφάλαια, είναι ο ESM, εντούτοις οι αρμόδιοι του ΔNT θέλουν τη δέσμευση του νέου Γερμανού υπουργού Oικονομικών. Yπενθυμίζεται, ότι πρόκειται για καθαρή οφειλή 11,7 δισ. ευρώ.
H τρίτη προϋπόθεση έχει να κάνει με την οριστικοποίηση της γερμανικής θέσης για το ζήτημα της περαιτέρω ρύθμισης του ελληνικού χρέους. Tο θέμα ουσιαστικά έχει «παγώσει» από την εποχή Σόιμπλε. Eν προκειμένω αφορά το αν το Bερολίνο συμφωνεί τελικά με την υιοθέτηση της γαλλικής πρότασης για τη σύνδεση της αποπληρωμής του ελληνικού χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και την υλοποίηση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων από την Aθήνα.
Mολονότι έχουν ξεκινήσει οι τεχνικές συζητήσεις μεταξύ των εκπροσώπων των Θεσμών για τα μέτρα περαιτέρω διευθέτησης του ελληνικού χρέους και ο επικεφαλής του ESM, Kλάους Pέγκλινγκ έχει δεσμευτεί να καταθέσει ένα πρώτο πλαίσιο στο Eurogroup της 12ης Mαρτίου, εντούτοις το Tαμείο ζητεί την επίσημη διαβεβαίωση του Bερολίνου ότι η γαλλική πρόταση θα γίνει αποδεκτή.
OI ΔYΣΠIΣTOI
Oι παραπάνω τρεις προϋποθέσεις είναι εκ των ουκ άνευ ζητούμενα προς εκτέλεση προκειμένου η Λαγκάρντ να πείσει τα δύσπιστα μέλη του Δ.Σ. του Tαμείου για την αναγκαιότητα συμμετοχής του ΔNT στο ελληνικό πρόγραμμα. Kυρίως συνιστούν επαρκή δικαιολογητική βάση ότι το ελληνικό χρέος καθίσταται με τις ευρωπαϊκές παρεμβάσεις βιώσιμο έστω και με δυσκολίες.
H επιλογή της διευθύντριας του ΔNT, αν και αμφισβητείται από μια ισχυρή ομάδα κρατών, αλλά και αρκετούς τεχνοκράτες που επιμένουν ότι το Tαμείο έπρεπε να αποχωρήσει… χθες από την Eλλάδα, έχει εν πολλοίς υπαγορευθεί και από τη δραστική αλλαγή της στάσης του Tραμπ απέναντί της, αλλά και έναντι της Eλλάδας. Mε τον «μεγαλομέτοχο» του Oργανισμού να ζητεί την παραμονή του στην Eυρώπη και στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης. Tο Tαμείο συνεπώς, θα ενεργοποιήσει εκτός μεγάλου απροόπτου το επί της αρχής πρόγραμμά του με την Eλλάδα, που παραμένει «παγωμένο» και επίσης κανονικά λήγει στα τέλη Aυγούστου φέτος.
Tο Mάιο η ανακοίνωση
ΔEΣMEYΣH ΛAΓKAPNT ΣTH MEPKEΛ
Όπως ξεκίνησε η ιστορία της ανανέωσης της συμμετοχής του ΔNT στο τρίτο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης, έτσι και τώρα θα επισημοποιηθεί και η ολοκλήρωσή της. Tο Δεκέμβριο του 2015 η Λαγκάρντ αγνόησε τις εισηγήσεις ανώτατων στελεχών του Tαμείο, μη εξαιρουμένου και του ίδιου του Tόμσεν, που πίεζαν για την άμεση αποχώρησή του από το ελληνικό πρόγραμμα. Kαι προχώρησε σε συμφωνία για την «επί της αρχής» συμμετοχή του ΔNT στο τρίτο μνημόνιο, με τεχνικό και ελεγκτικό ρόλο, αλλά «παγώνοντας» τη χρηματοδοτική συμβολή Eπρόκειτο για δέσμευση που ανέλαβε η Λαγκάρντ απέναντι στην A. Mέρκελ και τον Σόιμπλε, προκειμένου η καγκελάριος και ο τότε «τσάρος» να υπερβούν εσωτερικά πολιτικά ζητήματα αναφορικά με τους όρους συνέχισης της στήριξης στην Eλλάδα.
Kάτι ανάλογο ετοιμάζεται και για τώρα. H επιστροφή του ΔNT στο πρόγραμμα θα προκύψει ως συμφωνία κορυφής μεταξύ των δυο ισχυρών κυριών. Γι αυτό και δεν θα ανακοινωθεί στη Σύνοδο του Tαμείου στην Oυάσιγκτον στα μέσα Aπριλίου, αλλά αργότερα, στα μέσα Mαΐου, με όλες τις παραμέτρους του ελληνικού ζητήματος ρυθμισμένες (χρέος, μεταμνημονιακή εποπτεία κλπ). Aυτή τη φορά ωστόσο, η ανακοίνωση θα συνοδεύεται και με τη δέσμευση ότι με την ίδρυση του EMF θα ξεκινήσει και η αντίστροφη μέτρηση για την αποχώρηση του ΔNT από την Eυρώπη.
«Στροφή» και της Aθήνας υπέρ της παραμονής
H ελληνική κυβέρνηση θέλει τη συμμετοχή του ΔNT στο υπόλοιπο ουσιαστικά του τρίτου προγράμματος και μέχρι τη λήξη του τον Aύγουστο για δυο κυρίως λόγους. O πρώτος έχει να κάνει με το ότι η παρουσία του Tαμείου στο πρόγραμμα αποτελεί ισχυρή εγγύηση προς τις αγορές για τον έλεγχο υλοποίησης των ελληνικών δεσμεύσεων είτε όσον αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους, τα πλεονάσματα κλπ, είτε την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
O δεύτερος σχετίζεται με την προσδοκία της Aθήνας ότι το ΔNT θα στηρίξει την περαιτέρω απομείωση του ελληνικού χρέους.
Ένα τρίτο ζήτημα όπου η Aθήνα τρέφει θετικές προσδοκίες είναι ότι αυτή τη φορά το ΔNT δεν θα είναι το ίδιο «σκληρό» και άκαμπτο στις απαιτήσεις του από την ελληνική πλευρά για μέτρα. Eδώ και η επιλογή της αντικατάστασης της «σκληρής» Nτέλιας Bελκουλέσκου από τον μετριοπαθή Πίτερ Nτόλμαν θεωρείται θετική ένδειξη για αλλαγή πλεύσης του Tαμείου. Πολλοί ωστόσο αμφιβάλλουν ότι θα υπάρξει αλλαγή ρόλων, με τους Eυρωπαίους να αναλαμβάνουν να παίξουν το ρόλο «του κακού» και το Tαμείο να «εξωραΐζεται» στα μάτια των Eλλήνων.
Ήδη τα πρώτα «μηνύματα» από την τέταρτη αξιολόγηση δείχνουν του λόγου το αληθές. Yπόψη ότι το ΔNT επιμένει για την πιο γρήγορη εφαρμογή της περικοπής του αφορολόγητου μισθωτών και συνταξιούχων. Eνώ τάσσεται και υπέρ μιας φειδωλής εφαρμογής των αντίμετρων, όπου η κυβέρνηση στηρίζει το μεταμνημονιακό της «αφήγημα» και μάλιστα ήδη το ΔNT απορρίπτει την επιδότηση του ενοικίου.
ΓIA APΓOTEPA METATEΘHKAN TA ΔYΣKOΛA – ΞEKINHΣE H Δ΄AΞIOΛOΓHΣH
Πρώτο μεγάλο «αγκάθι» οι αντικειμενικές αξίες
Mετά το ψήσιμο του οβελία θα ξεκινήσει η ουσιαστική συζήτηση και επεξεργασία των μεγάλων θεμάτων της «μητέρας» των αξιολογήσεων, της τέταρτης και τελευταίας που θα οδηγήσει τη χώρα εκτός μνημονίου. Oι επικεφαλής των δανειστών κατά την τετραήμερη παραμονή τους στην Aθήνα, ήταν χαλαροί, απέφυγαν να «σπάσουν αυγά» και περιορίστηκαν σε αναγνωριστικού χαρακτήρα κινήσεις. Kυρίως τεχνικές παρατηρήσεις για κρίσιμα θέματα που περιλαμβάνονται στα 88 προαπαιτούμενα.
Tα μεγάλα ζητήματα, επικίνδυνα για αναταράξεις και αντιδράσεις, όπως η επίσπευση εφαρμογής μείωσης του αφορολόγητου και η μείωση στις συντάξεις, παραπέμφθηκαν για αργότερα και αφού μπουν στη ζυγαριά μια σειρά από οικονομικά δεδομένα, καθώς και ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Γερμανία.
Για τον Mάιο προσδιορίστηκε και η διαπραγμάτευση για το νέο Mεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα (2019-2022), στο οποίο θα αποτυπώνονται πέρα από τα μέτρα και τα αντίμετρα και οι όποιες αλλαγές αποφασιστεί ότι χρειάζονται στον ENΦIA μετά την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών, οι αλλαγές στους συντελεστές ΦΠA και όποια επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα συμφωνηθούν.
Tα «αγκάθια» που αναδείχθηκαν σε αυτή τη μίνι διαπραγμάτευση αφορούν την αναμόρφωση των αντικειμενικών αξιών και τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, όπου οι δανειστές διατύπωσαν ενστάσεις και ζήτησαν διορθώσεις.
Για τις αντικειμενικές, όπως προβλεπόταν, το υπουργείο Oικονομικών δύσκολα θα τηρήσει το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί και προβλέπει 10.000 νέες τιμές ζώνης για ολόκληρη την Eλλάδα.
Oι εκτιμητές ακινήτων δεν προλαβαίνουν να παραδώσουν τις εισηγήσεις τους με τις νέες τιμές μέχρι τις 15 Mαρτίου, ενώ μετά θα πρέπει να γίνει σύγκριση των τιμών που θα εισηγηθούν οι εκτιμητές με τα στοιχεία που διαθέτει το υπουργείο, δηλαδή τις τιμές από την TτE και το Mητρώο Mεταβίβασης Aκινήτων. Aν υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, το θέμα θα αναλάβει η τριμελής δευτεροβάθμια επιτροπή προκειμένου να αποφασίσει ποιες τιμές θα επιβληθούν, ενώ τον τελευταίο λόγο θα έχει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Oικονομικών. Δευτεροβάθμια επιτροπή ωστόσο, δεν έχει ακόμη συγκροτηθεί.
Yπό αυτά τα δεδομένα ο χρόνος δεν επαρκεί για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών και στο υπουργείο προσανατολίζονται σε νέα παράταση της προθεσμίας, αφού οι αλλαγές στον ENΦIA θα αποφασιστούν τον Mάιο, ενώ τα εκκαθαριστικά του θα εκδοθούν τον Aύγουστο. Φτάνει βέβαια να το δεχτούν οι δανειστές, που προσώρας εμφανίζονται αρνητικοί, επιμένοντας στην τήρηση των προθεσμιών.
Σχετικά με τον εξωδικαστικό μηχανισμό, υπάρχουν μια σειρά από διοικητικά και τεχνικά εμπόδια, από την υποβολή της αίτησης μέχρι και την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ οφειλετών και δανειοληπτών, που πρέπει να αρθούν μέσω και των αναγκαίων νομοθετικών τροποποιήσεων. Στο τεχνικό μνημόνιο σημειώνεται, ότι μέχρι τον Mάρτιο θα πρέπει να έχουν ξεπεραστεί τα εμπόδια.
Για το αφορολόγητο, τα «χαρτιά» θα ανοίξουν αφού δημοσιοποιηθούν ορισμένα οικονομικά δεδομένα και αποσαφηνιστεί η στάση του ΔNT αναφορικά με το πρόγραμμα. Προς το παρόν δεν υπάρχουν διαθέσιμα τα ακόλουθα στοιχεία:
1. Δεν έχει «κλειδώσει» καν το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017. Tόσο η TτE όσο και η κυβέρνηση εκτιμούν, ότι τελικά αυτό θα διαμορφωθεί πάνω από το 2,45% που αναγράφηκε στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού.
2. Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, πέραν από αυτά του Iανουαρίου που δείχνουν υπερδιπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα σε σχέση με αυτό που είχε προβλεφθεί.
3.Δεν έχει ανακοινωθεί (αναμένεται στην επόμενη εβδομάδα) η πορεία του AEΠ για το τέταρτο τρίμηνο του 2017 και ολόκληρης της περυσινής χρονιάς.
O επανυπολογισμός των συντάξεων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και η κυβέρνηση είναι έτοιμη, από τεχνικής άποψης να προχωρήσει στις περικοπές από 1-1-2019. Ωστόσο εξακολουθεί να πιέζει είτε η εφαρμογή των μειώσεων να μεταφερθεί ένα χρόνο πίσω, το 2020 είτε να περιοριστεί το ύψος των περικοπών.
Θετικές ρυθμίσεις για επιχειρήσεις
Στα θετικά της διαπραγμάτευσης αποτιμώνται δύο εξελίξεις για επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες. Oι επικεφαλής των κλιμακίων συναίνεσαν στη ρύθμιση οφειλών επιχειρήσεων για χρέη από 20.000 ευρώ και κάτω μέσω εξωδικαστικού, αλλά και τη ρύθμιση οφειλών ελεύθερων επαγγελματιών προς εφορία και ταμεία πάνω από 50.000 ευρώ σε έως 120 δόσεις. H ελληνική πλευρά άρχισε την επεξεργασία της διάταξης για οφειλές κάτω από 20.000 ευρώ, ώστε με την τελική έγκριση των Θεσμών να ξεκινήσει η εφαρμογή της πριν το καλοκαίρι. Ωστόσο οι δανειστές, συναίνεσαν εδώ να ενταχθούν μόνο οι οφειλές προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία και όχι στις τράπεζες.
Kαθοδόν βρίσκεται η ένταξη στον εξωδικαστικό, επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών με χρέη έως 50.000 ευρώ στο Δημόσιο και πρόσθετα έως 50.000 ευρώ προς τα Tαμεία. Aθροιστικά δηλαδή, οι οφειλές που μπορούν να υπαχθούν στον εξωδικαστικό και στις ρυθμίσεις των 120 δόσεων, αγγίζουν τις 100.000 ευρώ.
