Ένα μοναδικό άγαλμα της θεάς Κυβέλης ανακάλυψαν Τούρκοι αρχαιολόγοι στα Κοτύωρα του Πόντου.
Πρόκειται για άγαλμα 2.100 ετών, ύψους 1,10 μέτρων και βάρους 200 κιλών, που αναπαριστά την θεά Κυβέλη καθήμενη. Βρέθηκε σχεδόν άθικτο, κατά την διάρκεια των ανασκαφών που γίνονται στον αρχαιολογικό χώρο Κουρούλ Καλεσί, ο οποίος βρίσκεται στην επαρχία των Κοτυώρων (Όρντου). Το άγαλμα αναμένεται να μεταφερθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Κοτυώρων.
Σύμφωνα με τον επί κεφαλής της ανασκαφικής αποστολής και πρόεδρο του τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Γκαζί, καθηγητή Σουλεϊμάν Γιουτζέλ Σενγιούρτ, είναι το πρώτο μαρμάρινο άγαλμα που βρίσκεται στην περιοχή. Ο ίδιος εκτίμησε ότι πρόκειται για εύρημα μεγάλης αξίας. Το άγαλμα διατηρήθηκε σε άριστη κατάσταση στην πορεία των αιώνων, μετά την ήττα του Μιθριδάτη ΣΤ’ και την κατάλυση του Βασιλείου του Πόντου τον 1ο αιώνα π.Χ. από τον ρωμαϊκό στρατό.
Η μητέρα θεά Κυβέλη έλκει την καταγωγή της από την Φρυγία, λατρεύτηκε όμως και στον ελλαδικό χώρο με την ονομασία Ρέα, ενώ η λατρεία της μεταφέρθηκε αυτούσια από την Μικρά Ασία και στην Ρώμη. Ήταν κόρη του Ουρανού και της Γαίας, θεωρείτο δε η θεά της γης και η μητέρα των θεών. Με τον Κρόνο απέκτησε πολλά παιδιά, μεταξύ των οποίων είναι ο Δίας, η Ήρα, ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας.
Η λατρεία της συνδέθηκε με τον μύθο του Αττίδος και οι λατρευτικές εκδηλώσεις έπαιρναν οργιαστικό χαρακτήρα, συμβολίζοντας την περιοδική αναγέννηση της φύσης.
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές του μύθου του Αττίδος, ο οποίος σύμφωνα με μία από τις επικρατέστερες εκδοχές ήταν γιος της Κυβέλης (Άγδιστις στην Φρυγία) και τον γέννησε ούσα παρθένα. Όταν ο Άττις ενηλικιώθηκε θα παντρευόταν την φρυγική Πεσσινούντα, κόρη του βασιλιά. Η Άγδιστις που ήθελε δικό της τον νέο, παρουσιάστηκε στον γάμο και από την υπερβολική ζηλοτυπία της ανάγκασε τον Άττι να αυτοευνουχισθεί. Η Άγδιστις, μετάνιωσε για την πράξη της και παρακάλεσε τον Δία να ξαναφέρει στην ζωή τον Άττι. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Άττις αναστήθηκε και παρά την απροθυμία του, ο Δίας υποσχέθηκε στην Άγδιστη ότι το σώμα του δεν θα φθειρόταν ποτέ.
Πολλά στοιχεία της λατρείας αυτής υιοθετήθηκαν αργότερα από τους χριστιανούς, όπως ο βασανιστικός θάνατος του Αττίδος, η παρθένα μητέρα του, ο θάνατος του ως μέσο κάθαρσης των ανθρώπων, ο θρήνος και στην συνέχεια το γλέντι που ακολουθούσε την ανάστασή του.
